گاهی به زندگی مدیرعامل شرکت اپل
امید حبیبی‌نیا
امید حبیبی‌نیا ـ شرکت اپل در بیانیه‌ای مرگ مدیراجرایی پیشین خود را اعلام کرد و این خبر درصدر اخبار جهان نشست، خبری که بی‌شک میلیون‌ها علاقمند محصول اپل را متاثر کرده است.
شرکت اپل که امروز به‌جای معرفی محصولات جدید و انقلابی‌اش، تصویری از مدیرعامل و پایه‌گذار پیشین خود را بر صفحه اصلی‌اش گذاشته است اکنون پس از حدود سه دهه معتبر‌ترین نام تجاری جهان شناخته می‌شود.
با انتشار خبر مرگ استیو جابز در شبکه‌های اجتماعی، کاربران این شبکه‌ها به شیوه‌های مختلف و ازجمله خلق کلاژهای مختلف تاثر خود را از مرگ بنیانگذار اپل به نمایش گذاشتند و ازجمله در فیس‌بوک ده‌ها صفحه به یاد وی ایجاد شد.
استیو جابز که امروز تصویر او با همان بلوز سیاهش بر صفحه تلویزیون‌ها، روزنامه‌ها و سایت‌های اینترنتی با لبخند به ما نگاه می‌کند چرا تا این حد محبوبیت داشت؟
زندگی یک نابغه
استیون پال جابز در بیست و چهارم فوریه ۱۹۵۵، در سانفرانسیسکو از پدری سوری‌تبار که استاد علوم سیاسی و مادری که متخصص گفتاردرمانی بود به دنیا آمد، اما کمی پس از تولد به دلیل جدایی پدر و مادرش سرپرستی‌اش به خانواده جابز واگذار شد.
در دوران مدرسه تابستان‌ها در شرکت هلوت-پاکارد (HP) کار می‌کرد و پس از پایان دبیرستان نیز به استخدام آن شرکت درآمد.
پس از آن وارد کالج رید در پرتلند شد ولی به دلیل فقر نتوانست بیش از یک ترم در کلاس‌ها شرکت کند. در این دوران وی کف اتاق دوستانش می‌خوابید، بطری‌های خالی نوشابه را جمع می‌کرد تا با پولش غذایی تهیه کند. او بعد‌ها گفت اگر در آن کلاس هنرهای تصویری و خطاطی شرکت نمی‌کرد مک هرگز چهره‌ای که امروز داشت را به دست نمی‌آورد.
او سرانجام به کالیفرنیا بازگشت و به همراه استیو وزنیاک که در دوران مدرسه همراه وی در هلوت-پاکارد کار می‌کرد در یک شرکت کامیپوتری و بعد در آتاری به عنوان تکنسین استخدام شد و هرماه مقداری پس‌انداز می‌کرد تا خرج سفرش به هندوستان و کشف مذهب بودائیسم کند که به آن گرایش یافته بود.
پس از سفر به هندوستان و ملاقات با یک روحانی برجسته بودایی وی رسماً بودائیسم را به عنوان مذهب خود برگزید. پس از بازگشت به آتاری و نوآوری در بهبود چیپ‌های آن، تصمیم گرفت تا شرکت خودش را تاسیس کند.
در سال ۱۹۷۶، جابز، وزنیاک، وین و مارکولا شرکت اپل را بنیان نهادند. آن‌ها ابتدا از سرهم کردن کامپیوتر‌ها شروع کردند و پس از مدت کوتاهی کارشان گرفت و شرکت رو به توسعه گذاشت. تنها هفت‌سال بعد جابز از جان اسکولی مدیر کمپانی پپسی‌کولا درخواست کرد تا مدیر اجرایی اپل شود: «تو می‌خواهی تا آخر عمرت آب شکر بفروشی یا می‌خواهی دنیا را عوض کنی؟»
اپل با عرضه کامپیو‌تر خانگی مک اینتاش توسط اپل و آگهی تلویزیونی شگفت‌انگیزش ۱۹۸۴ که اکنون به یکی از نمادهای شیوه زندگی اواخر قرن بیستم بدل شده است، موفقیتی خیره کننده کسب کرد.
با وجود موفقیت مک اینتاش به عنوان اولین کامپیو‌تر کوچک خانگی در بازارهای جهانی به دلیل اختلافات داخلی اسکولی جابز را از مدیریت این پروژه برکنار کرد و به جابز این فرصت را اعطا کرد تا در عرصه دیگری خلاقیت خود را به کار ببندد، استیو جابز در ۱۹۸۶ کمپانیNeXT Computer را بنا نهاد که برخی از نوآوری‌های کامپیوترهای خانگی از جمله پورت اترنت مرهون آن است.
پیش از همه‌گیر شدن اینترنت، جابز شبکه داخلی اینترنت و ای‌میل داخلی را عرضه کرد که برای محیط‌های کاری ابزارهایی اساسی به شمار می‌آمدند. در کمتر از ده سال بعد کمپانی تازه جابز در زمینه تولید کامپیو‌تر، سخت‌افزار و نرم‌افزار یکی از کمپانی‌های پیشتاز در ایالات متحده بود که به ویژه به دلیل تولید کامپیوترهای خانگی شکیل و زیبایش در زمانه‌ای که کامپیوترهای خانگی چیزی شبیه هیولا با سروصداهای عجیب و غریب بودند، مشهور بود.
پس از آنکه شرکت گرافیک گروپز را خرید که موفقیت بسیاری را تحت نام پیکسار برای جابز به همراه آورد، با همراهی دیسنی به تولید فیلم‌های انیمیشن نیز پرداخت. اولین محصول مشترک دو کمپانی «قصه اسباب بازی‌ها» (۱۹۹۵) بود که استقبال بسیار از آن سبب تولیدات محصولات موفق و مشهور دیگری از جمله در جستجوی نمو، اتومبیل‌ها، وال- ئی و اپ شد.
استیو جابز در جوانی با سیب‌اش
در سال ۱۹۹۶ اپل با NeXT وارد مذاکره شد و سرانجام این کمپانی را به بهای ۴۲۹ میلیون دلار خرید و جابز رسماً به عنوان مدیر اجرایی به اپل بازگشت و تغییرات بسیاری را در آن ایجاد کرد که با عرضه سیستم عامل مک ایکس و‌ای مک در سال ۱۹۹۸ سبب اوج‌گیری دوباره این کمپانی در عرصه تولید محصولات کامپیوتری شد.
از سال ۲۰۰۰ به بعد هر سال جابز محصول انقلابی تازه‌ای را وارد بازار کرده است که شیوه زندگی میلیون‌ها نفر در جهان را تغییر داده است. ای‌پود و نسل سوم و چهارم ای‌مک و همچنین مک بوک از جمله این محصولات بودند که با استقبال بسیاری روبه‌رو شدند و در کنار آن‌ها اپل به ترتیب ای‌تونز و اپل استور را نیز به راه انداخت و سود سرشار ناشی از آن‌ها سبب شد تا گام‌های دیگری برای تسخیر بازار جهان در نیمه دوم دهه اول قرن بیست و یکم بردارد.
پیش‌تر ای‌بوک نسل سوم و پس از آن مک‌بوک با چنان استقبالی روبه‌رو شد که هم از نظر قابلیت‌های فنی و هم زیبایی ظاهری در کمتر فیلم سینمایی یا سریال تلویزیونی در آن سال‌ها نشانی از آن نبود.
به این ترتیب اپل حتی پیش از عرضه ای‌فون نیز به معرف یک شیوه زندگی (Life Style) بدل شده بود، شرکتی با محصولاتی متفاوت با کیفیتی بالا‌تر و پیشرو‌تر از سطح بازار که تابع جریان مرسوم نیست، از این لحاظ اپل در اواسط دهه گذشته یک مفهوم انقلابی به شمار می‌رفت.
در نهم ژانویه ۲۰۰۷ اما جابز با عرضه آیفون، انقلابی در جهان به‌پا کرد، تلفن هوشمند با صفحه لمسی که امکاناتی بی‌نظیر به ویژه برای بهره‌وری از اینترنت را در اختیار مردم می‌گذاشت و به یکی از ابزارهای اساسی آنچه روزنامه‌نگاری شهروندی خوانده شده است، بدل شد.
لینک: اپل وارد می‌شود
سال بعد جابز آیفون دو، مک‌بوک پرو، ای‌پود و ای‌مک جدید را معرفی کرد که از نظر ظاهری و فنی، هیچ محصول دیگری قادر به رقابت با آن‌ها نبود.
در سال ۲۰۰۹ با مک‌بوک ائر انقلابی دیگری را در عرصه لپ‌تاپ‌ها به ارمغان آورد و سرانجام سال گذشته با آی‌پد و آیفون چهار چشم جهانیان را خیره کرد. این دو محصول اخیر اپل که هر دو در کمتر از یک سال نسخه‌های جدیدشان روانه بازار شده است کمال و زیبایی در ارائه تلفن همراه و تبلت‌های لمسی را به رخ می‌کشد. با این دو محصول تازه به همراه سری دیگری از محصولات تازه همچون آی‌کلود، سیستم عامل لیون،ای استند و... اپل در ماه گذشته توانست به مقام نخست معتبر‌ترین نام تجاری جهان برسد.
اپل نه تنها از نظر کیفیت محصولاتش محبوبیت دارد بلکه از نظر شیوه بازیافت و حفظ محیط زیست، کیفیت خدمات به مشتریان و همچنین مشارکت در تجهیز مدارس نیز محبوبیت بسیاری در میان هواداران جوان خود دارد.
در یک سال گذشته اخبار بسیاری در باره وخامت بیماری استیو جابز و سرطان پیشرفته‌اش منتشر شده بود و در برخی موارد نیز حضورش در مراسم معرفی محصولات جدید با همان شلوار لی و بلوز سیاه همیشگی‌اش دچار وقفه شده بود.
سرانجام در اوت گذشته وی از مدیریت اجرایی اپل استعفا داد؛ اقدامی قابل پیش‌بینی که بلافاصله سقوط پنج درصدی ارزش سهام این شرکت را در پی آورد.
استیو جابز در حال معرفی مک بوک ائر
بیماری جابز در حالی وی را از پا درمی‌آورد که وی رسماً مخترع یا شریک در نوآوری نزدیک به ۳۵۰ فن‌آوری مختلف بوده است.
جابز هوادار دمکرات‌ها بود و همواره به حزب دمکرات کمک مالی می‌کرد وی در انتخابات ۱۹۹۷ حمایت گسترده‌ای از بیل کلینتون کرد و حتی به وی اجازه داد تا سوار موتورسیکلت قدیمی بی‌ام‌و خود شود و برای تبلیغات انتخاباتی‌اش عکس و ویدئو بگیرد، در عوض کلینتون یک شب مهمانی و خوابیدن روی تخت ابراهام لینکلن در کاخ سفید را به وی پیشکش کرد.
در اوت ۲۰۰۸ بلومبرگ اشتباهاً خبر مرگ وی و یک مرور از زندگی وی را منتشر کرد که سبب شد جابز در افتتاحیه مراسم Lets Rock با کنایه و نقل قولی از مارک تواین به آن پاسخ گفت: «خبر درگذشت من بطرز حیرت آوری اغراق آمیز است.»
تنها یک روز پس از آنکه تیم کوک به عنوان مدیر اجرایی جدید اپل، آیفون چهار خود را معرفی کرد، اپل و خانواده وی اعلام کردند جابز در حالی که دوستان و خانواده‌ا‌ش در کنارش بودند درگذشته است.
اعلام خبر مرگ یکی از نمادهای اوایل قرن بیست و یکم که تاثیر بسیاری در ارتقای فن‌آوری ارتباطات داشته است با پیام‌های تسلیت بسیاری روبه‌رو شده است؛ از بیل گیتز رقیب سنتی اپل گرفته تا باراک اوباما رئیس‌جمهور آمریکا.
اوباما که خود به استفاده از محصولات اپل به عنوان نمادی از خلاف جریان، روشنفکر و زیباپسند بودن مشهور است در پیام تسلیت خود نوشت: «استیو یکی از بزرگترین نوآوران آمریکایی بود که آنقدر شجاع بود که متفاوت بیاندیشد و اعتقاد داشته باشد که می‌تواند جهان را تغییر دهد و آنقدر مستعد بود که چنین کند.»
استیون اسپلیبرگ، جابز را «بزرگترین مخترع جهان پس از توماس ادیسون» خواند که «جهان را زیر انگشتان ما کشید». استیو وزنیاک نیز درباره او گفت: «مردم گاهی اهدافی برای زندگی خود در نظر می‌گیرند. استیو با موفقیت از هر هدفی که برای خود ترسیم کرده بود عبور کرد.»
نمادی از یک شیوه زندگی انقلابی
استیو جابز برای میلیون‌ها نفر در سراسر جهان نمادی از یک شیوه زندگی مغایر با جریان مرسوم است، یا همچنان که در فیلم UP که خودش بسیار دوست داشت با او سوی دیگری از زندگی را کشف کرده‌اند.
ویدئو: جور دیگری باید نگریست
استیو جابز علاوه بر نوآوری در ارائه محصولاتی که هر یک شیوه استفاده از سرگرمی، اطلاعات و اخبار را برای میلیون‌ها نفر تغییر داد، رویکرد تازه‌ای از مشتری‌سالاری و بهره‌گیری از ابداعات همگان برای ابزارسازی و به فروش رساندن آن‌ها را پایه گذاشت، کاری که برای یک کمپانی ارائه‌کننده محصولات فن‌آوری آن چنان که اسکولی نیز خاطرنشان کرده، در ابتدا دور از ذهن به نظر می‌رسید.
شاید برای بسیاری از دانشجویان و جوانانی که به‌جای لپ‌تاپ‌های ارزان‌قیمت مبتنی بر سیستم عامل ویندوز یا انواع تلفن‌های هوشمند دیگر ترجیح می‌دهند از مک بوک پرو یا آیفون استفاده کنند، این مقابله با جریان مسلط و میدان دادن به «فراخود» مهم‌ترین چیزی است که آن‌ها را جذب اپل و استیو جابز کرده است.
کمال‌گرایی و زیبایی‌پسندی که مشخصه هواداران اپل است آن‌ها را از میلیون‌ها مشتری محصولات ارزان و کم‌کیفیت رقبا متمایز ساخته است، زیرا به نظر می‌رسد به خوبی معنای این ضرب‌المثل انگلیسی را دریافته‌اند که «من آنقدر پولدار نیستم که جنس ارزان بخرم!»
تمایل به «متفاوت بودن» یکی از ویژگی‌های هواداران اپل است، گویی اپل نه یک کمپانی تجاری بلکه یک تیم فوتبال محلی است که مشتریانش بدل به هواداران آن می‌شوند، برخی نظرسنجی‌ها در دانشگاه‌های آمریکا همچنین حاکی است هواداران مک‌بوک به نسبت خریدان سایر لپ‌تاپ‌ها از حساسیت بیشتری نسبت به مسائل روز و همچنین مشارکت در کارهای گروهی و عملکرد تحصیلی بالاتری برخوردار هستند.
یک تحقیق جنجال‌برانگیز حتی نشان داد همبستگی مثبتی میان کسانی که از مرورگر اینترنت اکسپلورر استفاده می‌کنند و بهره هوشی (IQ) کمتر وجود دارد.
برخی تحقیقات دیگر نیز حاکی است هوش اجتماعی (SQ) کاربران اپل به‌طور متوسط از دیگران بالا‌تر است.
گرامیداشت استیو جابز در یکی از صد‌ها تصویری که هوادارانش در شبکه‌های اجتماعی منتشر کردند
از این قرار اپل، شیوه زندگی نوینی در آغاز قرن بیست و یکم پدیدار ساخته است: بهره‌وری از فن‌آوری پیشرفته ارتباطی، ارتباط در هر لحظه و مکان و با سرعت، مشارکت در نوآوری‌های اطلاعاتی- فن‌آوری دیجیتال، مشارکت در یک اجتماع مجازی «خلاف جریان»، بهره‌وری خلاقانه از فن‌آوری‌های خلاقانه و سرانجام شتاب بخشیدن به سرعت ارائه نوآوری‌های دیجیتال.
امروز بسیاری در رسانه‌ها از ده تغییری که استیو جابز در جهان ایجاد کرد سخن گفته‌اند که من آن‌ها را از نظر خودم چنین دسته‌بندی کرده‌ام:
طراحی: اپل همیشه از بهترین و ظریف‌ترین طراحی برای محصولات خود استفاده می‌کند. مثلاً وقتی که سازندگان کامپیو‌تر از پلاستیک برای روکش بدنه استفاده می‌کردند، اپل از آلمینیوم خاصی برای لپ‌تاپ‌ها و ای‌مک استفاده کرد.
موزیک: اپل دنیای موسیقی را با دسترس قرار دادن محصولات موسیقی تغییر داد و اکنون هرکسی می‌تواند موسیقی مورد علاقه‌اش را بیابد و گوش بدهد.
کامپیو‌تر: اپل با عرضه مک‌اینتاش صنعت کامپیو‌تر را تغییر داد و با ارائه رایانه‌های سریع و با قدرت بالا همه رقبا را پشت سر گذاشت.
جهان پساکامپیو‌تر: اپل با ارائه آی‌پد ورود بشریت به جهان پساکامپیو‌تر را خیر مقدم گفت، تبلت‌های محبوبی که با آن از کتاب خواندن تا یافتن مسیر روی نقشه در هرجا و هر زمانی می‌توان از آن‌ها استفاده کرد.
تبلیغات: اپل با تبلیغ انقلابی ۱۹۸۴ شناخته می‌شود، اما تبلیغات اپل اساساً رویکردی متفاوت نسبت به جریان تبلیغاتی مصرف‌گرا نمایان ساخت.
آیفون: سرگرمی، خبر، اطلاعات و مشارکت در شبکه‌های اجتماعی ادغام چند محصول در یک تلفن همراه که شاید یکی از محبوب‌ترین محصولات فن‌آوری در چهار سال گذشته باشد.
اکوسیستم: استیو جابز تعهد بسیاری به حفظ محیط زیست در تولیداتش از خود نشان داد و این مفهوم را در جهان بی‌رحم تجارت نیز جا انداخت.
سیستم عامل مک: بی‌شک بهترین سیستم عامل جهان از نظر کیفیت و توانمندی است که ویندوز با استاندارد‌هایش بسیار فاصله دارد و سبب می‌شود تا قابلیت‌های بسیار و سرعت عمل با امکانات مختلفش کاربران عادی را بدل به تولیدکنندگان حرفه‌ای محصولات رسانه‌ای سازد.
فروشگاه اپل: اپل برای خودش علاوه بر فروشگاه آنلاین فروشگاه‌هایی نیز ایجاد کرده است که اکنون تعدادشان نزدیک به ۳۵۰ فروشگاه رسیده است و امکان دسترسی آسان مردم به محصولاتش را فراهم می‌آورد.
اپل اینک: مجتمع عظیم در دست احداث اپل، احتمالاً در زمان افتتاح یکی از بزرگترین مراکز تحقیقاتی فن‌آوری ارتباطات در جهان خواهد بود که اپل را صاحب یکی از شگفت‌انگیز مجتمع‌های فنی- تجاری جهان خواهد کرد.
صفحه اول اپل امروز
امروز بسیاری درباره تاثیر استیو جابز بر زندگی روزانه بسیاری از مردم جهان سخن گفته‌اند، اما شاید مهم‌ترین تاثیر استیو جابز بر زندگی ما آن بوده که جریان انحصاری ارائه محصولات فن‌آوری را تغییر داده و دسترسی به آن‌ها را به سادگی یک کلیک کرده است. به علاوه به ما قابلیت بهره‌وری بهینه از تحرک، زیبایی، سرعت و تعامل را نیز بخشیده است.
برای ارزیابی هر آنچه استیو جابز به جهان ارائه کرد لازم نیست چند دهه صبر کنیم. کافی است تا موبایل قدیمی یا لپ‌تاپ قدیمیمان را با آیفون یا آی‌پد مقایسه کنیم و تصور کنیم جهان کنونی بدون آن‌ها قطعاً چیزی کم داشت.
اپل امروز در صفحه‌ای از سایت خود که به تقدیر از بنیانگذار خود اختصاص داده است نوشت: «اپل نابغه‌ای خلاق و ایده‌پرداز را از دست داده و جهان یک انسان شگرف را.»
شاید اینکه امروز کسی در توییترش نوشت و به سرعت میلیون‌ها بار در جهان بازنشر شد راست باشد: «سه سیب بودند که زندگی بشریت را تغییر دادند؛ سیبی که حوا گاز زد، سیبی که بر سر نیوتون افتاد و سیبی که استیوجابز به ما داد!»
