شماری از مراجع تقلید قم به تدریج مواضع خود را در خصوص کودتای انتخاباتی و سرکوب گسترده مردم معترض ابراز می کنند. در تازه ترين موارد آقایان صافی گلپایگانی و آيت الله شبیری زنجانی، در دیداری محرمانه آخرین تحولات کشور را بررسي كردند و آيت الله موسوی اردبيلي اعلام کرد که "نبايد با استفاده از قوه قهريه اعتراضات مردم را ساكت كنيم."
به گزارش خبرگزاری ها موسوی اردبیلی که در ملاقات برخی از اعضاي شورای نگهبان با وی، ضمن اشاره به این که مسئولین انتخابات در برابر مردم مسئول می‌باشند، گفت: "اتفاقاتی که در این انتخابات رخ داد متأسفانه موجب تضعیف نظام شد در حالی که به راحتی امکان آن وجود داشت که قضایا حل شده و در یک مسیر منطقی قرار گیرد."
وی همچنین تاکید کرد که "باید اشکالاتی را که معترضین به انتخابات وارد می‌کنند از آنها بشنوید و بخواهید که آنها را کتباً و همراه با استدلال‌های منطقی ارائه دهند.باید اجازه دهید که مردم حرف خود را بیان نمایند. هر اشکالی که وارد بود باید آن را قبول کرد و هر اشکالی که وارد نبود باید پاسخ آن به نحو مستدل و منطقی بیان شود."
اين مرجع تقلید که در دهه نخست پس از انقلاب رياست دیوان عالی کشور را بر عهده داشت همچنين ضمن ابراز ناراحتی از خشونت‌های رخ داده و تاکيد براينکه پاسخ‌ها باید به گونهای باشد که مردم را قانع سازد نه این که بدون تفاهم و با قوه قهریه بخواهیم اعتراض را ساکت نماییم، تاکید کرد "شورای نگهبان باید به نحوی جواب این اعتراضات را بدهد که در معرض اتهام قرار نگیرد."
موسوي اردبيلي همچنين به شورای نگهبان توصيه کرد تا "مطالب خود را با مردم در میان بگذارید و اجازه دهید مردم در مورد آن قضاوت نمایند. از معترضین بخواهید که مطالب خود را مکتوب نمایند و آن را با مردم در میان بگذارند و شما نیز پاسخ آنها را در برابر افکار عمومی بیان نمایید. از این که مردم از این مطالب مطلع شوند نهراسید. چنانچه مطلب حقی گفته شد آن را بپذیرید و اگر مطلب باطلی عنوان شد پاسخ آن را به نحو منطقی بیان نمایید."
آیت الله موسوی اردبیلی در عین حال با اشاره به اينکه "این اعتراضات را از سطح خیابانها به مجاری طبیعی آن بازگرداند و امنیت را در جامعه تأمین کرد"، گفت "راه جلوگیری از کشانده شدن اعتراضات به خیابانها این است که مجرایی جهت بیان اعتراضات معترضین قرار داده شود. باید اجازه داد که مطالب از طریق صدا و سیما یا اجتماعات قانونی مطرح شود و پاسخ آنها نیز از طریق وسائط ارتباط جمعی به سمع و نظر مردم رسانده شود."
همين گزارش حاکي است که در روزهاي اخير تلاش‌هاي گسترده‌اي از سوي مراجع عظام تقليد براي حل مشكلات پيش‌آمده پس از انتخابات صورت گرفته و مراجع تقلید به صورت گسترده و كم‌سابقه اي به رايزني و مذاکره در خصوص بحران پس از کودتای انتخاباتی پرداخته اند.
آيت الله یوسف صانعي پيشتر ضمن ابراز همدردي با خانواده هاي قربانيان فجايع اخير و آرزوي سلامت و بهبودي براي مجروحان به خصوص دانشجويان دانشگاه تهران، شيراز، اصفهان وساير شهرها، اعتراض مردم و دانشجويان را "درجهت احقاق حق" ارزيابي کرده و اعلام کرد که معترضان "خواهان رفع شبهه از انتخابات و آراي خود که حق آنان است، مي باشند."
آيت الله صانعی همچنين تأسف و تأثر شديد و انزجار خود را از عاملين سرکوب و خشونت عليه مردم معترض اعلام کرد.
حاکيت با تصرف آراء مردم مشروع نيست
آيت الله منتظري نيز در پيامي پيرامون نتايج انتخابات و حوادث پس از آن مشارکت گسترده مردم و جوانان در انتخابات را فرصت بزرگی برای برقراري رابطه حاکميت با قشر جوانان دانست و افزود "متأسفانه از این بهترین فرصت بدترین استفاده شد."
آيت الله منتظری به صراحت اعلام کرد که نتايج اعلام شده انتخابات را "هیچ عقل سلیمى آن را نمى پذیرد و بر اساس شواهد موثق تغییرات عمده اى در آراى مردم داده شده است."
وی همچنين اعلام کرد که "حاكمیتى كه بر اساس تصرف در آراء باشد هیچ نحو مشروعیت دینى و سیاسى ندارد."
آيت الله منتظري در بخشي از پيام خود به همه مسئولان و دست اندركاران و همچنین به مأمورین نظامى و انتظامى توصیه کرد که" دین خود را حفظ و آن را به دنیاى دیگران نفروشند و توجه كنند كه عبارت "المأمور معذور" در پیشگاه خداوند متعال به هیچ وجه پذیرفته نیست."
وی خطاب به مقامات و ماموران نظامی و انتظامی گفت که "جوانان معترض را فرزندان خود دانسته و از برخوردهاى خشن و غیر انسانى دست برداشته و با عبرت از سرنوشت گذشتگان، بدانند كه دیر یا زود عاملین ظلم به مردم از كیفر و عقوبت دنیوى و اخروى مصون نخواهند بود."
آيت الله منتظری در عين حال تاکيد کرد که "در این زمان نمى توان با سانسور و قطع و محدود نمودن امكانات ارتباطى حقایق را از دید مردم پنهان نمود."
جلسات غير علنی، توصيه های علنی
مواضع انتقادی برخي از مراجع تقليد که پيشتر در شمار نزديکان به جناح حاکم به شمار مي امدند نيز در روزهاي اخير به وضوح نمايان شده است.
عصر روز شنبه خبرگزاری ايلنا گزارش داد که آيت الله صافی گلپایگانی و آيت الله شبیری زنجانی، در دیداری محرمانه آخرین تحولات کشور را بررسي كرده اند، اما از جزئيات اين ديدار خبري در دست نيست.
آيت الله لطف الله صافی گلپايگانی که خود زمانی دبير شورای نگهبان را بر عهده داشت چند روز پیش در ديدار با برخی از اعضاي شورای نگهبان که برای ديدار با مراجع به قم رفته اند تاکيد کرد که "از حوادثي كه بعد از انتخابات پيش آمده است بسيار متاثر و متاسف هستم و اميدوارم كه به بهترين وجه مشكلات برطرف گردد."
وي همچنين با تاکيد براينکه "من مطالب مهمي را دارم كه الان نمي‌توانم بيان نمايم" جلسه ای محرمانه با اعضاي شوراي نگهبان برگزار کرد که جزئيات آن منشر نشده است. او در بخش علنی اين ملاقات تاکيد کرد که "ما بايد از همان ابتداي كاري مي‌كرديم كه جلوي اين مطالب گرفته مي‌شد؛ مواضع و سخنراني‌ها و اظهارنظرها را تعديل مي‌كرديم و به هر حال الان بايد با صفا و صميميت و رأفت و مهرباني مطلب را خاتمه دهيم.همه بايد با احترام به قانون و عرف جامعه دست به دست هم داده و به بهترين وجه ممكن رفع مشكل كنيم و عقلاي قوم و بزرگان كشور و انقلاب بايد در اين مقطع حساس، با درايت كامل اين نزاع‌ها و خصومت‌ها را رفع نمايند."
آطت الله صافی گلپايگانی همچنين گفت که "بايد اين قضايا به شكلي منطقي و مستدل طوري حل شود كه تمام بحث‌ها و نزاع‌ها در اين باره تمام گردد و اصرار به اين نكته كه به طرف مقابل بگوييم تو مقصري كار صحيحي نيست."
آيت الله مکارم شيرازي نيز با صدور بیانیه‌ای درباره حوادث اخیر كشور تاكید كرد تا مشكلات از طریق منطق و عقل و توجه به آینده كشور و نظام برطرف شود. این مرجع تقلید افزود: "اضافه بر این قطعا باید كاری كرد كه در آینده آتشی در زیر خاكستر باقی نماند، نامهربانی و بدبینی‌ها به حسن ظن و رقابت‌ها به رفاقت و همكاری همه گروهها تبدیل گردد."
وی همچنين طرفين را به خويشتن داری دعوت کرد اما تاکيد کرد که "انتظار دارم تا با آرام‌تر شدن اوضاع راهكارهایی را كه برای رسیدن به یك آشتی ملی به نظر می‌رسد مطرح كرده و از همه صاحب‌نظران برای حل آن كمك بخواهیم."
