خطر واقعی برای احمدی نژاد مردم ايران است

مذاکرات بر سر برنامه هسته ای ايران، در زير سايه افشاگری های ويکی ليکس دوباره از سرگرفته خواهد شد. بخش زيادی از اسناد منتشر شده، به ابعاد رويکردها و ديدگاه های ايالات متحده نسبت به ايران ومنافع و نگرانی های قدرت های منطقه ای مربوط می شود.




محمود احمدی نژاد رئيس جمهور ايران بلافاصله اسناد منتشر شده را تلاش "روانی" تعمدی برای تحت الشعاع قراردادن ارتقا موقعيت منطقه ای ايران توصيف کرد. البته بسياری از اين اسناد شامل گمانه زنی های مختلف است. برای مثال در اين اسناد آمده است که آيت الله خامنه ای رهبر ايران دچار بيماری مزمنی است و در بستر مرگ است. شايعات در خصوص سلامتی خامنه ای، مدتی است که در ميان برخی گروه های خاص مطرح می شود، اما نمی توان آن را به عنوان يک حقيقت مسلم درنظر گرفت.



اين اسناد همچنین دريچه ای به سوی ماشين گردآوری اطلاعات ايران در درون وزارت خارجه آمريکا باز می کند که در مجموع، بسیارجامع تر و فراگيرتر از چیزی است که بسیاری تصور می کردند. همانطور که هر سياستگذاری می داند، برای درک و دريافت ابعاد و چهارچوب فکری نه تنها سياستگذاران بلکه نخبگان و در مورد ايران، کل جامعه، بايد به لايه های درونی تر نفوذ کرد. از نقطه نظر شخصيت جنجالی احمدی نژاد نيز بايد گفت، اين اسناد در خصوص سياست های داخلی دوره متعاقب بحران انتخابات سال 2009 به مراتب بيش از آنچه تا کنون مشخص بود، آگاهی رسانی می کند.



اين اسناد به نوعی عمق نگرانی و ناخرسندی موجود در منطقه در قبال ايران را به نمايش می گذارد. ديدگاه تحقير آميز سعودی ها نسبت به احمدی نژاد يک نکته آشکار بود، اما اين اسناد بر تلخی واقعيت افزودند. شايد اين نگرانی ها از عمق دشمنی اغلب دولت های عربی و از جمله حاکمان حوزه خليج فارس حکايت می کند.



گذشته از نگرانی های موجود - رفتار برگرفته از اختلافات قومی و نه فرقه ای - اين واقعيت که آمريکايی ها ظاهراً در برابر وسوسه استفاده از گزينه نظامی مقاومت کرده اند، در اين اسناد به چشم می خورد. برخی اين رويکرد را به ترديد و تأمل باراک اوباما و يا شايد هم واکنشی به سياست های مخاصمه جويانه دولت بوش نسبت می دهند. اما ممکن است عامل تأثيرگذار ديگر، پيچيدگی بحران سياسی و اقتصادی موجود در ايران باشد.



دشمنی رهبران عربی اکنون با نارضايتی خود ايرانی ها نسبت به حاکمان خود همزمان شده و تشديد شده است. منابع متعددی معتقدند آنچه در 12 ژوئن 2009 رخ داد، يک کودتا بوده است. يکی از اسناد منتشر شده از عدم پاسخ و محکوميت فوری جامعه جهانی، ابراز تاسف می کند. درحاليکه جمهوری اسلامی به سوی آغاز دور تازه ای از مذاکرات پيش می رود، اوضاع کشور به نظر مساعد نمی رسد. آنطور که يک تحليلگر چينی عنوان کرده است، طولانی کردن مذاکرات به نفع ايرانی ها نيست.



درحاليکه غرب رفته رفته از بحران اقتصادی خارج می شود، معضلات سياسی و اقتصادی ايران رو به افزايش گذاشته است. البته اين معضلات موجبات نگرانی احمدی نژاد را فراهم نياورده است زيرا از نظر او، ايران الگويی برای دموکراسی است که از اشتراک تجربياتش با دنيا خرسند خواهد شد. درک ديدگاه جهانی احمدی نژاد چندان دشوار نيست. وی به نحو بیمار گونه ای به نظريه توطئه جهانی برای بازداشتن ايران از تبديل شدن به يک ابرقدرت معتقد است.



شايد برخی ها در جهان عرب حرف های زده شده را پس گرفته باشند، اما بسيار ديگری در غرب همچنان سوءظن دارند. اسطوره های تاريخی عوامل تعيين کننده قوی در رفتارانسان محسوب می شوند اما اگر احمدی نژاد کمی توجه کند، ممکن است بفهمد مشکلات وی واقعی و اضطراری هستند و دشمنی آمريکا کم اهمیت ترین آنها به حساب می آید.