حتي زماني که وقایع تونس نشان داد که یک حکومت مستبد سقوط مي کند، حکومت مستبد دیگري در حال شکل گیري است. در حالی که ستاره برنامه اتمي ایران در این هفته دوباره درخشید، ایران در یکي از مهم ترین دورانش از انقلاب 1979 قرار دارد. محمود احمدي نژاد، در میان تحریم هاي بین المللي اعلام کرد که اصلاحات اقتصادي در پیش است و با این اقدام قصد دارد قدرتش را مستحکم کند.
حکومت دیني ایران همیشه با حکومت هاي استبدادي خاورمیانه ، مثل زین الدین العابدین بن علي در تونس، متفاوت بوده است. وجود نخبگان منتقد و مراکز رقابت، به نظام حکومتي ایران حالتي کثرت گرا داده است. امروز، اما حتی این ظاهر دموکرات هم درحال محو شدن است زیرا جمهوري اسلامي بتدریج در قالب استبدادي فرو مي رود.
بازنده اصلي در این انتقال قدرت، علي خامنه اي، رهبر سالخورده ایران است. علي خامنه اي که در ابتدا امیدوار بود کسي را حمایت کند که او سایر مدعیان قدرتش را کنار بگذارد و در نتیجه هژموني سیاسي او بیمه شود. اما احمدي نژاد بجاي اینکه این نقش فرعي را بپذیرد، سیستمی را شکل داد که قدرت رئیس جمهور تا به آنجا زیاد شود که تابع محدودیت هاي قانوني نباشد. اگر او موفق شود، دست آقاي خامنه اي از بخش وسیعي از امورات کشور کوتاه خواهد شد.
نظام حکومتي ایران طوري است که قدرت در آن تقسیم شده است، رئیس جمهور و مجلس که با هم درگیر شوند نهادي که از سوي مردم انتخاب نشده است بر آنها نظارت کامل دارد. اصطکاک هاي سیاسي براي استحکام حکومت لازم است زیرا بازیگران این عرصه محدود به خط قرمزهایي هستند که همه آن را رعایت مي کنند. اما به تازگي آقاي احمدي نژاد مجلس را مغلوب خواسته هاي خود مي کند.
اصلاحات اقتصادي جدید که در حال حاضر به دنبال حذف یارانه مایحتاج عمومي است، به نظر مي رسد گام مهمي باشد، گرچه برخی معتقدند تحریم هاي اقتصادي باعث آن بوده است. محاسبات احمدي نژاد بر مبناي محروم کردن قشر متوسط منتقد از حق اعتراض است. در عوض هدفمند کردن یارانه ها به منزله جایزه اي است به قشر کم درآمدي که همچنان از او حمایت مي کند.
درحالی که مستبدان تلاش مي کنند به دوران جدیدي راه پیدا کنند، احمدي نژاد هم انقلاب فرهنگي خود را اعلام کرده است. دانشگاه هاي ایران همیشه پیشتاز تغییرات سیاسي بودند و مامن مخالفان دولت ها، اما اخیرا با اعلام تغییراتی به نام اصلاحات نظام آموزشي، دولت دارد دانشگاه ها را مجبور به تدریس علوم اجتماعي با نگاه اسلامي می کند برخي از استاید بزرگ را پاکسازي شده و اعلام داشته به جای رشته های مورد قبول جوانان، رشته هایي که منطبق با ارزش هاي اسلامي در دانشگاه تدریس خواهد شد. در عین حال هدف دیگر از این اقدام پر کردن کرسي هاي دانشگاه توسط بی تجربه هائی است که تنها مشخصه شان این است که به احمدي نژاد وفادار هستند.
حتي قشر روحاني کشور نیز از اقدامات رئیس جمهور در امان نمانده. با وجود اینکه او دائما با این قشر اعلام وفاداري مي کند اما دولت ایران اغلب مورد انتقاد هاي تند بخش میانه رو روحانیت است. اما آقاي احمدي نژاد و مشاورانش گاه به گاه این نکته را یاد آور مي شوند که در آینده شاید لازم نباشد که حتما روحانیون خودشان تفسیر مذهبي بکنند.
از همه مهم تر ادعاي سیاسي آقاي احمدي نژاد مبني بر داشتن قدرت اتمي و سیاست های جنجالي اوست. احمدي نژاد بعد از اینکه در جریان یک انتخابات مخدوش دوباره به قدرت رسید باید برنامه اتمي پخته اي ارائه مي داد تا انتظارات کشور را در سطح منطقه برآورده کند و توانایي هاي علمي کشور را به نمایش بگذارد و احساسات وطن پرستانه مردم را برانگیزد. از آنجایي که این هفته قرار است مجامع بین المللي راه هاي متوقف کردن برنامه هاي اتمي ایران را بررسي کنند، هوشمندانه است اگر از استفاده داخلي حکومت از این برنامه ها را مدنظر داشته باشند.
در حال حاضر سیاست هاي جمهوري اسلامي را بازي بین رهبر و رئیس جمهور تعیین مي کند. احمدي نژاد برای افزودن بر قدرت خود همچنان با موانع نهاد هاي رسمي روبروست. بسیاری معتقدند از این جدال یک جمهوري اسلامي جدید به دنیا خواهد آمد: یک دیکتاتوري خشن که به قوانین بین المللي و خواسته هاي مردمش بي اعتناست. این روند موجب آزار محدود همفکران این حکومت در داخل و مجامع بین المللي خواهد بود.
فایننشال تایمز، 18 ژانویه
No comments:
Post a Comment