Thursday, August 25, 2011

صدر" در صدر علاقه‌مندی ایرانی به لیبی بهروز صمدبیگی آخرین جدال‌های دیکتاتور لیبی با مخالفان با حساسیت تمام از سوی رسانه‌های مختلف دنیا پیگیری می‌شوداما طیفی از رسانه‎های ایرانی سئوال بزرگ دیگری را هم مطرح می‌کنند که شاید در هیچ نقطه دیگر جهان چندان پراهمیت نباشد: سرنوشت امام موسی صدر، روحانی بلندپایه شیعه که 33 سال پیش در لیبی مفقود شد. در کنار فعالیت سایت‌ها و گروه‌های شبکه‌های اجتماعی طرفدار صدر، روز چهارشنبه دوم شهریور، دو روزنامه روزگار و اعتماد هم عکس صفحه یک خود را به صدر اختصاص دادند؛ اولی با انتشار مصاحبه‌ای منتشر نشده با او و دیگری مصاحبه‌ای با صادق طباطبايي در این باره ترتیب داده بود. ادبیات این نوشتارها در کنار سایر مطالب تولید شده در فضای وب از شیفتگی طیفی از دینداران نوگرا به موسی صدر و بی‌تابی برای زنده بودن و حضوردوباره او در معادلات سیاسی و دینی خبر می‌دهد. آن گونه که روزگار می‌نویسد: "حتي ما كه فقط نامي و خاطراتي از امام موسي صدر شنيده‌ايم، بر اين باوريم كه او با همه فرق دارد و از جنسي ديگر است. نگاهش مهربانتر است و فكرش با ذوق ما جورتر. شايد ذوق امروز ما البته با ذوق اول انقلاب فرق كرده باشد اما امام موسي كه فرق نكرده. او از همان اول هم با آن چهره نوراني و نگاه مهربانانه و خنده صميمانه به فكر آن بود تا اوهام تفرقه‌افكن را از ذهن و دل مسلمانان بزدايد... از كرامات آن سيد بزرگوار آنكه درست در چنين شبي، 33 سال پيش - شب قدر - امام را ربودند و به زندانش انداختند و ديكتاتور ليبي هم درست - 33 سال بعد - در شبي سرنگون ميشود كه شب قدر است." و نویسنده اعتماد معتقد است: "از مدت‌ها پيش مشخص بود كه قذافي صد درصد رفتني است و عقل ديپلماتيك ايجاب مي‌كرد كه ايران با انقلابيون در تماس باشد تا بتواند در ليبي آينده جاي پايي براي خود ايجاد كند. اين نتيجه‌يي بود كه تمام كشورهاي جهان به آن رسيده و برنامه‌هاي خود را برهمين اساس تنظيم كرده بودند. اما آيا در تهران، اين موضوع به عقل هيچ ديپلماتي نرسيد؟!مسوولان كشورمان علاوه بر ناديده گرفتن خواست مردم ليبي، توجهي نيز به درخواست‌هاي مردم ايران كه خواهان دخالت ايران براي اطلاع از وضع امام موسي صدر كه با توطئه عوامل دولت قذافي در ليبي ناپديد شده است نيز نشان ندادند." اما موسی صدر که همپای آیت‌الله خمینی، او را امام می‌خوانند کیست و چه اطلاعاتی از سرنوشتش در دسترس است. کشته شده یا زندانی خانواده صدر سال‌هاست که به زنده بودن وی اصرار دارد و پیش از تحولات لیبی نیز خواستار پیگیری وضعیت و آزادی‌اش از سوی دولت‌های کشورهای اسلامی شده بود. به محض انتشار نخستین خبرها از سقوط معمر قذافی نیز، خانواده صدر با صدور بیانیه‌ای اعلام کردند: " دوستداران امام موسی صدر، ما لحظاتی تاریخی را پشت سر می‌نهیم که با گذر این لحظات هرچه بیشتر به آزادی امام موسی صدر و دو همراهش، شیخ محمد یعقوب و روزنامه‌نگار عباس بدرالدین، از زندان‌های معمر قذافی نزدیک می‌شویم. قذافی، که از 31 اوت 1978 آنان را ربوده است. به همین سبب از هر کسی که پس از سقوط طاغوت زمام امور را به دست خواهد گرفت، تقاضا داریم که عنایت و توجهی ویژه به این پرونده داشته باشد و اقدامات لازم را برای حفاظت از جان امام و دو همراهش صورت دهد تا آنان به سلامت و پیروزمندانه به وطن و آغوش خانواده و به میان دوستدارانشان بازگردند." کانون فرهنگی یاران صدر هم پس از انتشار سخنان نماينده شوراي ملي انتقالي ليبي که اعلام کرده بود صدر در لیبی به شهادت رسیده است، واکنش تندی نشان داد و سخنان "عبدالمنعم الهوني" را غیرقابل استناد دانست و آن را بخشی از سناريوي دستگاه‌هاي اطلاعاتي معرفی کرد. پیش از این هم وزیر امور خارجه اسبق لیبی و نماینده سابق این کشور در سازمان ملل متحد ، از احتمال کشته شدن موسی صدر به دلیل مشاجره لفظی با قذافی خبر داده بود. اما اسفند ماه گذشته یک روزنامه کویتی مدعی شده بود وی زنده است. بدین گونه است که با وجود اعلام پیگیری سرنوشت صدر از سوی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی در سال گذشته، رامين مهمانپرست، سخنگوي این وزارتخانه روز چهارشنبه تاکید کرد: "اطلاعات ما درباره وضع ايشان متناقض است." اما كاظم جلالي، سخنگوي كميسيون امنيت ملي و سياست خارجي مجلس مي‌گويد: "ما قايل به اين هستيم كه ايشان زنده‌اند و نزد دولت قذافي اسير بوده‌اند." امید به ظهور یک منجی دینی سید موسی صدر که ۱۴ خرداد ۱۳۰۷ در قم متولد شد مرجع دینی و سیاسی شیعیان است که پس از هجرت از ایران به لبنان، مجلس اعلای شیعیان لبنان را تأسیس کرد و در معادلات سیاسی و دینی لبنان و سوریه بسیار تاثیرگذار بود.صدر پایه‌گذار جنبش مقاوتی در برابر اسرائیل نیز بود و در تسهیل شرایط آیت‌الله خمینی در دوران تبعید تلاش‌هایی داشت. او در ۹ شهریور ۱۳۵۷، طی سفری رسمی به لیبی به دعوت معمر قذافی، ناپدید شد و اکنون در صورتی که زنده باشد بیش از 82 سال سن دارد. با این حال صادق طباطبايي همچون سایر اعضای خانواده صدر می‌گوید: " شرايط زندان و مسائل روحي ناشي از دوري سي و اندي سال از تحولات و حوادث، همچنين عدم آشنايي با پيوندها، رابطه‌ها و خط و خطوط جديد؛ به‌طور كلي ايشان را در چه وضع روحي و جسماني‌اي قرار داده است، اما با وجود همه اينها در صورت بازگشت امام صدر به صحنه اجتماع و سياست، با توجه به نفوذي كه در كل لبنان و منطقه خاورميانه و جامعه مسلمانان داشته و هنوز هم بعد از اين دوران طولاني غيبت همان نفوذ و حضور قدرتمند معنوي و فكري و عاطفي مشاهده مي‌شود؛ مسلما اين بازگشت و حضور مجدد – با وجود آنچه گفته شد- در جهت منافع مسلمين در كل منطقه خواهد بود. به همين دليل، يكي از نگراني‌ها اين است كه اگر شرايط آزادي ايشان فراهم شود ايادي و عوامل همين قدرت‌هاي منطقه از جمله اسراييل در لحظه‌هاي آخر كاري انجام ندهند و خداي ناخواسته پيش از آنكه ما به امام دسترسي پيدا كنيم آنها وارد كار شوند." اما به نظر نمی‌رسد جمهوری اسلامی چندان مشتاق پیگیری وضعیت صدر باشد؛ روحانی‌ای که با نسل روشنفکر ایران در دهه 40 پیوند داشت و سیمین دانشور او را " یکی از زیباترین مردهای دنیا" توصیف کرده اگر واجد همان شرایط سابق باشد احتمالا در میان دین‌گرایان جایگاه ویژه‌ای پیدا خواهد کرد. ولی آیا شرایط سیاسی ایران و منطقه مستعد حضور اوست؟


صدر" در صدر علاقه‌مندی ایرانی به لیبی

آخرین جدال‌های دیکتاتور لیبی با مخالفان با حساسیت تمام از سوی رسانه‌های مختلف دنیا پیگیری می‌شوداما طیفی از رسانه‎های ایرانی سئوال بزرگ دیگری را هم  مطرح می‌کنند که شاید در هیچ نقطه دیگر جهان چندان پراهمیت نباشد: سرنوشت امام موسی صدر، روحانی بلندپایه شیعه که 33 سال پیش در لیبی مفقود شد.
در کنار فعالیت سایت‌ها و گروه‌های شبکه‌های اجتماعی طرفدار صدر، روز چهارشنبه دوم شهریور، دو روزنامه روزگار و اعتماد هم عکس صفحه یک خود را به صدر اختصاص دادند؛ اولی با انتشار مصاحبه‌ای منتشر نشده با او و دیگری مصاحبه‌ای با صادق طباطبايي در این باره ترتیب داده بود. ادبیات این نوشتارها در کنار سایر مطالب تولید شده در فضای وب از شیفتگی طیفی از دینداران نوگرا به موسی صدر و بی‌تابی برای زنده بودن و حضوردوباره او در معادلات سیاسی و دینی خبر می‌دهد. آن گونه که روزگار می‌نویسد: "حتي ما كه فقط نامي و خاطراتي از امام موسي صدر شنيده‌ايم، بر اين باوريم كه او با همه فرق دارد و از جنسي ديگر است. نگاهش مهربانتر است و فكرش با ذوق ما جورتر. شايد ذوق امروز ما البته با ذوق اول انقلاب فرق كرده باشد اما امام موسي كه فرق نكرده. او از همان اول هم با آن چهره نوراني و نگاه مهربانانه و خنده صميمانه به فكر آن بود تا اوهام تفرقه‌افكن را از ذهن و دل مسلمانان بزدايد... از كرامات آن سيد بزرگوار آنكه درست در چنين شبي، 33 سال پيش - شب قدر - امام را ربودند و به زندانش انداختند و ديكتاتور ليبي هم درست - 33 سال بعد - در شبي سرنگون ميشود كه شب قدر است."
 و نویسنده اعتماد معتقد است: "از مدت‌ها پيش مشخص بود كه قذافي صد درصد رفتني است و عقل ديپلماتيك ايجاب مي‌كرد كه ايران با انقلابيون در تماس باشد تا بتواند در ليبي آينده جاي پايي براي خود ايجاد كند. اين نتيجه‌يي بود كه تمام كشورهاي جهان به آن رسيده و برنامه‌هاي خود را برهمين اساس تنظيم كرده بودند. اما آيا در تهران، اين موضوع به عقل هيچ ديپلماتي نرسيد؟!مسوولان كشورمان علاوه بر ناديده گرفتن خواست مردم ليبي، توجهي نيز به درخواست‌هاي مردم ايران كه خواهان دخالت ايران براي اطلاع از وضع امام موسي صدر كه با توطئه عوامل دولت قذافي در ليبي ناپديد شده است نيز نشان ندادند."
اما موسی صدر که همپای آیت‌الله خمینی، او را امام می‌خوانند کیست و چه اطلاعاتی از سرنوشتش در دسترس است.

کشته شده یا زندانی
خانواده صدر سال‌هاست که به زنده بودن وی اصرار دارد و پیش از تحولات لیبی نیز خواستار پیگیری وضعیت و آزادی‌اش از سوی دولت‌های کشورهای اسلامی شده بود. به محض انتشار نخستین خبرها از سقوط معمر قذافی نیز، خانواده صدر با صدور بیانیه‌ای اعلام کردند: " دوستداران امام موسی صدر، ما لحظاتی تاریخی را پشت سر می‌نهیم که با گذر این لحظات هرچه بیشتر به آزادی امام موسی صدر و دو همراهش، شیخ محمد یعقوب و روزنامه‌نگار عباس بدرالدین، از زندان‌های معمر قذافی نزدیک می‌شویم. قذافی، که از 31 اوت 1978 آنان را ربوده است. به همین سبب از هر کسی که پس از سقوط طاغوت زمام امور را به دست خواهد گرفت، تقاضا داریم که عنایت و توجهی ویژه به این پرونده داشته باشد و اقدامات لازم را برای حفاظت از جان امام و دو همراهش صورت دهد تا آنان به سلامت و پیروزمندانه به وطن و آغوش خانواده و به میان دوستدارانشان بازگردند."
 کانون فرهنگی یاران صدر هم پس از انتشار سخنان نماينده شوراي ملي انتقالي ليبي که اعلام کرده بود صدر در لیبی به شهادت رسیده است، واکنش تندی نشان داد و سخنان "عبدالمنعم الهوني" را غیرقابل استناد دانست و آن را بخشی از سناريوي دستگاه‌هاي اطلاعاتي معرفی کرد. پیش از این هم وزیر امور خارجه اسبق لیبی و نماینده سابق این کشور در سازمان ملل متحد ، از احتمال کشته شدن موسی صدر به دلیل مشاجره لفظی با قذافی خبر داده بود. اما اسفند ماه گذشته  یک روزنامه کویتی مدعی شده بود وی زنده است.
بدین گونه است که با وجود اعلام پیگیری سرنوشت صدر از سوی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی در سال گذشته، رامين مهمانپرست، سخنگوي این وزارتخانه روز چهارشنبه تاکید کرد: "اطلاعات ما درباره وضع ايشان متناقض است."
اما كاظم جلالي، سخنگوي كميسيون امنيت ملي و سياست خارجي مجلس مي‌گويد: "ما قايل به اين هستيم كه ايشان زنده‌اند و نزد دولت قذافي اسير بوده‌اند."

امید به ظهور یک منجی دینی
سید موسی صدر که ۱۴ خرداد ۱۳۰۷ در قم متولد شد مرجع دینی و سیاسی شیعیان است که پس از هجرت از ایران به لبنان، مجلس اعلای شیعیان لبنان را تأسیس کرد و در معادلات سیاسی و دینی لبنان و سوریه بسیار تاثیرگذار بود.صدر پایه‌گذار جنبش مقاوتی در برابر اسرائیل نیز بود و در تسهیل شرایط آیت‌الله خمینی در دوران تبعید تلاش‌هایی داشت. او در ۹ شهریور ۱۳۵۷، طی سفری رسمی به لیبی به دعوت معمر قذافی، ناپدید شد و اکنون در صورتی که زنده باشد بیش از 82 سال سن دارد. با این حال صادق طباطبايي همچون سایر اعضای خانواده صدر می‌گوید: " شرايط زندان و مسائل روحي ناشي از دوري سي و اندي سال از تحولات و حوادث، همچنين عدم آشنايي با پيوندها، رابطه‌ها و خط و خطوط جديد؛ به‌طور كلي ايشان را در چه وضع روحي و جسماني‌اي قرار داده است، اما با وجود همه اينها در صورت بازگشت امام صدر به صحنه اجتماع و سياست، با توجه به نفوذي كه در كل لبنان و منطقه خاورميانه و جامعه مسلمانان داشته و هنوز هم بعد از اين دوران طولاني غيبت همان نفوذ و حضور قدرتمند معنوي و فكري و عاطفي مشاهده مي‌شود؛ مسلما اين بازگشت و حضور مجدد – با وجود آنچه گفته شد- در جهت منافع مسلمين در كل منطقه خواهد بود. به همين دليل، يكي از نگراني‌ها اين است كه اگر شرايط آزادي ايشان فراهم شود ايادي و عوامل همين قدرت‌هاي منطقه از جمله اسراييل در لحظه‌هاي آخر كاري انجام ندهند و خداي ناخواسته پيش از آنكه ما به امام دسترسي پيدا كنيم آنها وارد كار شوند."  
اما به نظر نمی‌رسد جمهوری اسلامی چندان مشتاق پیگیری وضعیت صدر باشد؛ روحانی‌ای که با نسل روشنفکر ایران در دهه 40 پیوند داشت و  سیمین دانشور او را " یکی از زیباترین مردهای دنیا" توصیف کرده اگر واجد همان شرایط سابق باشد احتمالا در میان دین‌گرایان جایگاه ویژه‌ای پیدا خواهد کرد. ولی آیا شرایط سیاسی ایران و منطقه مستعد حضور اوست؟ 

No comments:

Post a Comment