بررسی حقوقی ماجرا و روایت یک شهروند از فضای شهر روایت یک اصفهانی از اسیدپاشی سریالی به زنان

بررسی حقوقی ماجرا و روایت یک شهروند از فضای شهر

روایت یک اصفهانی از اسیدپاشی سریالی به زنان

پاشیدن اسید به چند زن اصفهانی در خیابان، این روزها داغ‌ترین موضوع شبکه‌های اجتماعی است. مقامات رسمی وقوع ۴ مورد از اسیدپاشی به زنان این شهر را تایید کرده‌اند، گزارش‌های غیر رسمی اما حاکی از این است که دست‌کم ۸ زن در هفته‌های اخیر به صورت زنجیره‌ای قربانی اسیدپاشی شده‌اند. پزشکی قانونی اصفهان در پاسخ سوال روزآنلاین مبنی بر اینکه اسیدپاشی به چند زن به این مرجع قانونی گزارش شده، می‌گوید فعلا مجوز پاسخگویی در این خصوص را ندارد. نیروی انتظامی نیز تاکنون خبری مبنی بر شناسایی عاملان این حوادث منتشر نکرده است.

هر چند هنوز مشحص نیست این زنان دقیقا به چه دلیل قربانی اسیدپاشی شده‌اند، این فرضیه مطرح شده که به زنانی که پوشش آنها از نگاه مسئولان و مقامات مذهبی "نامناسب" خوانده می‌شود به صورت سازمان یافته حمله شده است. خبرگزاری ایسنا با چند تن از قربانیان این حوادث که مصاحبه کرده است، گرچه هر سه مورد گفته‌اند که حجابشان "مناسب" بوده است اما دست کم دو چیز در بین آنها مشترک است: زن بودن و اسیدپاشی به آنها وقتی پشت فرمان خودرو بوده‌اند. همچنین در حالی که استاندار اصفهان احتمال اسیدپاشی به دلیل "اختلافات شخصی" را مطرح کرده، دختران آسیب‌دیده گفته اند با هیچ کسی خصومت شخصی نداشته است.

روزآنلاین با صالح نیکبخت، حقوق‌دان و وکیل پایه دادگستری در خصوص ابعاد حقوقی این اتفاقات گفت‌وگو کرده و یک شهروند اصفهانی نیز در گفت‌وگو با روز، از جو ناامنی و ترس حاکم شده بر دختران اصفهانی می‌گوید.

مسوولیت دولت و نیروی انتظامی

درماه‌های اخیر انتقادات به وضع حجاب زنان ایرانی از سوی برخی مسوولان و چهره‌های مذهبی شدت گرفته است. صالح نیک‌بخت، وکیل دادگستری می‌گوید: "گرچه این عنوان شده که این موضوع در ارتباط با بدحجابی در شهر اصفهان اتفاق افتاده است، اما هنوز نمی‌توان با قاطعیت این موضوعات را به هم مرتبط کرد." او با اشاره به سخنان فضل‌الله کفیل، فرماندار اصفهان که گفته احتمال دارد این حوادث مربوط به "اختلافات شخصی" باشد، می‌گوید: "این حوادث به هر دلیلی که باشد نیروی انتظامی به نمایندگی از دولت و حاکمیت، مسئول حفظ امنیت افراد است و بدیهی است چنانچه جلوی این کارها گرفته نشود شیوع بیشتری پیدا می‌کند."

استاندار اصفهان پیش‌تر گفته بود تنها روی دو زن در این شهر اسید پاشیده شده‌است، این در حالی است که جانشین رئیس پلیس کشور روز شنبه ۲۶ مهرماه اسیدپاشی روی ۴ زن را تایید کرد و گفت: "با توجه به اطلاعات اولیه و سرنخ‌هایی که به دست آمده، امیدواریم با تلاش همکاران عوامل آن به زودی دستگیر شوند." او همچنین گفته است: "افرادی که مورد هدف اسید پاشی قرار گرفته‌، متفاوت بوده‌اند و این گونه نیست که این افرادی که قربانی اسید پاشی شده‌اند همگی جز یک دسته یا قشرخاص بوده باشند."

صالح نیکبخت، حقوقدانی که با روز گفت‌وگو می‌کند ضمن تاکید بر اینکه "وظیفه تامین امنیت افراد جامعه با دولت است"، می‌گوید: "هیچ کس نمی‌تواند بدون رعایت مقررات و قانون، خودش اعمال حق کند."

این وکیل دادگستری از برخی اظهارنظرها یاد می‌کند که منجر به تحریک برخی افراد برای دست زدن به اعمال غیرقانونی می‌شود: "بعضی سخنان بهانه دست افراد ناآگاه می‌دهد تا دست به چنین کارهایی می‌زنند. این حوادث جزو موارد مشکوک است. چرا که هم‌زمان شده با مواردی که در یک ماه اخیر نه تنها در اصفهان در اغلب نقاط کشور تحت عنوان مبارزه با بدحجابی و... مطرح بوده است."

او توضیح می‌دهد: "این رویه به نوعی حس عدم امنیت ایجاد می‌کند و برخی افراد به این استنتاج می‌رسند که دولت توانایی ایجاد نظم و امنیت را ندارد، پس خود وارد عمل می‌شوند؛مشابه حوادثی که در دهه 70 هم شاهدش بودیم."

او در پاسخ به این سوال که جرم کسانی که با چنین رفتاری در جامعه رعب و وحشت ایجاد کرده و شماری از زنان را دچار سوختگی شدید و نقص عضو کرده‌اند چیست، می‌گوید: "این اعمال از مصادیق افساد در زمین است یعی ایجاد عدم امنیت، رعب و وحشت و آسیب رساندن به مردم، در حقیقت این افراد مفسدفی‌الارض تلقی می‌شوند."

"همه جا حرف اسیدپاشی است، ما می‌ترسیم"

"ماجرای اسیدپاشی را اولین بار ۳ هفته پیش شنیدم، آن موقع هنوز رسانه‌ای نشده بود. دیده بودند ترک‌نشین یک موتورسیکلت روی زنی که در ماشین پارک شده‌اش نشسته بود، اسید می‌پاشد و فرار می‌کند. در خیابان مهرداد که از مناطق خوب اصفهان است و مرکز خرید و کافه و... آنجا هست."

این را یک وبلاگ‌نویس اصفهانی به روزآنلاین می‎گوید و ادامه می‌دهد: "بلافاصله از جای دیگر شنیدم در خیابان خاقانی که آن هم موقعیت مشابهی دارد روی زن دیگری اسید پاشیده‌اند. گویا در محله کاوه که خارج اصفهان محسوب می‌شود هم همین اتفاق افتاده است." این زن وبلاگ‌نویس اصفهانی می‌گوید: "همه جا حرف اسیدپاشی است، ما می‌ترسیم، راننده سرویس مدرسه یکی از اقوام ما که زن بوده گفته فعلا کار نمی‌کند، دوستم که کافه دارد می‌گوید مشتری ندارد و دخترها بیرون نمی‌آیند، مردم ترسیده‌اند..."

یکی از شاهدان حادثه شامگاه چهارشنبه هم به روزنامه شرق گفته است:"آن زن پشت چراغ قرمز میدان توحید ایستاده بود و من پشت‌ سر او توقف کرده بودم. در ترافیک متوجه شدم دو موتورسوار که کلاه‌کاسکت داشتند از میان ماشین‌ها رد می‌شوند و داخل خودروها را نگاه می‌کنند. کاغذی هم دست ترک‌نشین بود تا وانمود کند می‌خواهد آدرس بپرسد. او وقتی به سمند مشکی‌رنگ جلو من رسید، به شیشه زد و وقتی آن زن شیشه پنجره را پایین کشید، ترک‌نشین بطری قهوه‌ای‌رنگی را از زیر لباسش درآورد و مایعی را به طرف او پاشید و به‌سرعت فرار کرد. اسید، هم روسری آن زن را کاملا از بین برد و هم به خودرو آسیب رساند. بعد از این حادثه مردم به آن زن کمک کردند." علی شجاعی، یکی از کسبه خیابان مهرداد هم به ایسنا گفته است: "زنی که مورد اسیدپاشی قرار گرفت حدود ۲۷ساله بود و حجاب معمولی داشت."

"مریم- د"، یکی از قربانیان، که روز حادثه برای تدارک جشن تولد پسرش به خیابان آمده بود به به ایسنا گفته است: "یک موتورسوار، نزدیک به دو لیتر اسید از شیشه پایین ماشین و سمت راننده به صورت، دست، پا و همه بدنم پاشید. تا کنون در خصوص این اسیدپاشی زنجیره‌ای در اصفهان نشنیده بودم و فکر می‌کنم جزء اولین افرادی هستم که قربانی شدم." این زن در توضیح وضعیت جسمی خود هم گفته: "یکی از قرنیه‌هایم را از دست دادم و باید پیوند قرنیه انجام دهم. بدنم به شدت آسیب دیده، یک قسمت از سر من سوراخ شده و هنوز شوک هستم که چطور یک نفر با انسان این کار را می‌کند؟ آیا او هم انسان است؟!"

ایسنا با دو قربانی دیگر اسیدپاشی سریالی در اصفهان گفت‌وگو کرده، آنها هم در شرایط بد روحی و جسمی به سر می‌برند، زنانی که برای انجام کارهای روزمره خود از خانه بیرون آمده‌ بودند و حالا زخمی همیشگی با آنها همراه شده است.

برخلاف مواردی مانند "کلیپ هپی" که نیروی انتظامی مدعی بود دست‌اندرکاران آن "ظرف دو ساعت شناسایی شده و بعد از ۶ ساعت همگی دستگیر شدند"، هنوز اطلاعی در مورد اقدامات پلیس و موفقیت احتمالی آنها در دستگیری اسیدپاش‌های اصفهان در دست نیست.