بازگشت پدرخوانده

ا

رفسنجانی نشان داد که می‌تواند با بسیج بخشی از مردم تهران، یک متهم فهرست اینترپل، و دو جنایت‌کار دیگربه مجلس خبرگان را تبدیل به خواسته حداکثری «اصلاح‌طلبان» کند.

بخش تحلیل خودنویس: هاشمی رفسنجانی، روان‌شناس بزرگی است و نبض جامعه را به خوبی در دست دارد. «عالی‌جناب سرخ‌پوش» که حذف او، مهم‌ترین هدف مشترک اکبرگنجی و عباس عبدی و امنیتی‌های چپ پیوسته به جبهه مشارکت بود، امسال با یاری اکبر‌ گنجی و عباس عبدی و همان چپ‌های امنیتی سابق، تبدیل به هدایت‌گر جریان شد که زمانی به اصلاحات موسوم بود.

عالی‌جناب، که به گفته نواده‌‌اش، بخشی از اپوزیسیون خارج از کشور را به انحا مختلف حمایت کرده است، به خوبی از وجود روزنامه‌نگارانی که زمانی کارمندان رسانه‌های اصلاح‌طلب بودند استفاده کرد. او همچنین توانست گردش سیاسی اکبر گنجی و دعوت بیش از پیش رسانه‌های جریان اصلی از او را تبدیل به یک فرصت کند.

پدرخوانده، امسال در لیستی بود که سید محمد خاتمی تبلیغش کرد. تبلیغی که باعث شد بخشی از فراموش کنندگان قتل‌های زنجیره‌ای و اعدام‌های دهه ۶۰ و ترورهای خارج از کشور، به هاشمی، ری‌شهری و دری نجف‌آبادی برای ورود به مجلس خبرگان رای دهند. این مساله نشان داد که برای بخشی از شهروندان تهرانی، جنایت‌های نظام اهمیت چندانی ندارد و تحت تاثیر تبلیغات و جوسازی‌ها، می‌تواند آنها را تبدیل به موجی برای موج‌سواری یاران روحانی کند.

هاشمی اینک از طریق ابزارهای رسانه‌ای خود، پیروزی نامزدهای نزدیک به مجموعه دولت را با روش‌های جنگ روانی بر سر اصول‌گرایان کوبیده است. رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام که همیشه برنده انتخابات مجلس خبرگان در تهران بوده، این بار این برد را در چشم رقبای سیاسی‌اش کرده است. اما قطعاً این برتری، به مذاق رهبری جمهوری اسلامی خوش نخواهد آمد، چه، یارانش و رسانه‌های نزدیک به بیت و سپاه، لیست نامزدهای مورد نظر هاشمی را «فهرست انگلیسی» نامیدند.

خامنه‌ای چه خواهد کرد؟

آیت‌الله خامنه‌ای، در شرایطی که هاشمی از چند ماه پیش ماجرای «شورای رهبری» را از نو زنده کرد، اگرچه فعلاً نگران پایداری موقعیتش نیست، اما با افت شدید جبهه پایداری در مجلس، و سقوط رهبری این جبهه در مجلس خبرگان، احتمالاً به دنبال برهم زدن ماه عسل روحانی و هاشمی است.

خاتمی که نشان داد هنوز بر دل‌های بسیاری اثرگذار است، به عنوان یک عاقد حرفه‌ای که جوانان اصلاح‌طلب بسیاری را به هم رسانده، این‌بار یاران جناح چپی خود را به عقد مشترک هاشمی و روحانی در آورد.

رهبر جمهوری اسلامی بدون تردید با بحران اعتبار مواجه خواهد شد و ضمن اینکه مجبور است از عاملان حضور مردم در پای صندوق‌های رای تشکر کند که مشروعیت نظام را مطابق نظرش تثبیت کردند، اما به این خواهد اندیشید که آیا زمان ایجاد تغییراتی در مجمع تشخیص مصلحت فرا رسیده است یا نه؟ با این همه، آیا هاشمی رفسنجانی، کاندیدای مورد اعتمادی دارد که بعداً غیر قابل اعتماد نشود تا در راس مجمع قرار گیرد؟ علی لاریجانی؟ محسن رضایی؟ عزیز جعفری؟ سعید جلیلی؟ یا حتی یک اعتدالی یا اصلاح‌طلب؟

خامنه‌ای از سوی دیگر می‌داند که در مجلس خبرگان، مهره‌هایی برای مقابله با هاشمی نخواهد داشت، مگر آنکه به یاد پیرمردهای اکثراً خواب آلوده این مجلس بیاورد که محافظان‌شان را سپاه پاسداران تعیین کرده است، نه هاشمی رفسنجانی. خامنه‌ای همچنین امیدوار است لبیک کاندیداهای مجلس خبرگان به او، همچنان بر سر جای خود باقی مانده باشد. احمد خاتمی و علم‌الهدی و چند پیرمرد دیگر باید بیشتر نگران بیماری‌های سنین پیری خودشان باشند تا دفاع از ولایت فقیه.

خامنه ای اما نشان داده بیش از پیش به بازی‌های سیاسی جدید علاقه‌مند است. خواستگاری اقتصادی اخیر او از سوئیس کم‌سابقه بود.

سپاه کجا می‌ایستد؟

سپاه پاسداران، بدنه‌ای کاملاً هم‌گن ندارد که بتوان در باره بازی‌هایش پیشبینی درستی کرد، چه، همه بدنه سپاه هم‌فکر و هم‌اندیشه با سردارانی چون نقدی و سلیمانی و طائب نیستند. خامنه‌ای همچنین مدت‌ها است تغییرات سازمانی گسترده‌ای در مجموعه سپاه ایجاد نکرده و معلوم نیست آیا بعد از انتخابات اخیر به دنبال خانه تکانی باشد. با این همه، نمی‌توان این ماجرا را نادیده گرفت.

سپاه اما می‌داند که هاشمی، اگر پیر شده باشد، اما فراموشی نگرفته و پرونده‌سازی‌های سال‌های اخیر برای فرزندانش را به یاد دارد. سپاه اما، دلالان اقتصادی نزدیک به هاشمی را در اختیار دارد. محمد باقر نمازی و سیامک نمازی هر چند بر اساس ادعاهای نزدیکان‌شان ارتباطی با قدرت سیاسی نداشته‌اند، اما مجموعه زیر دست طائب که از سال ۱۳۷۲ اطلاعات زیادی را علیه خاندان هاشمی ذخیره و انبار کرده است، با انتشار عکس‌های محمد باقر نمازی در حال بوسیدن دست شاه و گذرنامه قدیمی او، نشان داد که همه پرونده پیرمرد ۷۹ ساله شیرازی را دیده‌اند جز خواجه حافظ شیرازی.

بخش قدرتمند مالی سپاه می‌داند که هاشمی شریک مهمی می‌تواند باشد، و نزدیکان هاشمی در حوزه نفت شبکه‌ای مافیایی دارد، با پیشینه‌ای بیشتر از شبکه مافیایی سپاه، اما منسجم‌تر. در عین کسانی مثل مسعود سلطانپور نیز رابط‌های کارگزاران و جناح نزدیک به سپاه در گذشته، همه پل‌های ارتباطی را خراب نکرده‌اند.