محمد خاتمی: اعتراض، انتقاد و بیان اندیشه نباید هزینه داشته باشد

محمد خاتمی: اعتراض، انتقاد و بیان اندیشه نباید هزینه داشته باشد


جرس: محمد خاتمی با بیان اینکه "امام علی با متملقان برخورد خشن و با منتقدان با خوشرویی برخورد می‌کرد"، خاطرنشان ساخت "به گفته امیرالمومنین قدرت تاس لغزنده‌ای است که می‌تواند انسانها را با غرور به زیر بکشد و حاکمان مردم را طعمۀ خود نکنند و آنان را مورد ستم قرار ندهند."

به گزارش منابع خبری جرس، محمد خاتمی، در مراسم "جشن ولایت و رونمایی از مصحف شریف یاقوت" که همزمان با عید سعید غدیرخم در دفتر وی برگزار شد، ضمن تبریک این عید، یادآور شد: تلاش امام علی به دلیر کردن مردم بود تا خود را در مقابل قدرت نبازند، از حق اعتراض و انتقاد دست برندارند و با حقوق خود آشنا شوند؛ تا جایی که گفت: "جامعه ای که ضعیف در آن حق خود را بدون لکنت زبان از قوی نگیرد، مقدس نیست ." یعنی نه تنها اعتراض، انتقاد و بیان اندیشه نباید هزینه ای داشته باشد، بلکه مردم دربیان مطالب خود هم نباید دچار لکنت شوند.





وی در آغاز سخنان خود اظهارداشت: در جغرافیا، غدیر برکه و آبگیر کوچکی در بیابان است که دل و جان رهگذران خسته و تشنه را می نوازد و از این نظر نعمت بزرگی است.





خاتمی افزود:غدیر خم نیز همان برکه در نقطه خاصی از حجاز و پیوندگاه راهی است که از شرق و غرب و شمال وجنوب به کعبه منتهی می شود و داستان عظیم غدیر در 18 ذیحجه سال دهم هجرت در همین نقطه جغرافیا و در آن بیابان سوزان در حالیکه از آسمان آتش می بارید و ریگ های تفتیده چون گدازه های آتشفشان پای رهگذران را می سوزاند رخ داد، آن داستان بزرگ تاریخی که همه می دانیم در این محل و زمان رخ می دهد.













رئیس‌جمهور سابق با بیان اینکه از نظر تاریخ غدیرخم پیوندی میان ازل و ابد است، افزود: اما در تاریخ غدیرخم یعنی جایگاهی که در آنجا به تعبیر عارفان، «حقیقت محمدیه» که حقیقت جاوید است و اگر نبود آفرینش نبود(لو لاك لما خلقت الافلاك)، باید در متن جان تاریخ به واسطه جان انسان بزرگی که بزرگترین تربیت شده پیامبر است، جاری شود.





خاتمی با اشاره به حدیث پیامبر(ص) که فرمودند انا ادیب الله و علی ادیبی(من پرورده شده خدایم و علی(ع) پرورده من)، به طرح این سوال پرداخت که خدا به خاطر خلقت انسان به خود آفرین گفته است و خلق کردن او را در برابر همه هستی، خلق برتر و او را جانشین خود در زمین دانسته است، باید به کدام راه برود و چگونه باید باشد؟

رئیس بنیاد باران سپس گفت: غدیر مشخص می کند که راه کمال کجاست و الگوی کمال چیست و کیست؟ او کسی جز مولای پرهیزکاران و سرور باورمندان امام علی نیست که در آن نقطه جغرافیا و لحظه تاریخ به شایستگی و بزرگی از سوی پیامبر اعلام می‌شود. او مظهر عرفان، علم ، تقوا، دلیری، صبوری، عدالتخواهی و مردم خواهی و انسان کاملی است که در خور شان انسان این است که وی حاکم و فرمان روا و مراد و مقتدای او باشد.

وی ادامه داد: پیامبر هم به خود می بالد و می نازد که در دامن معنویت او علی بن ابی طالب تربیت شده است وبرای ملت ایران افتخار بزرگی است که ارادت ویژه ای به او و خاندانش دارد و همه پیرو آن بزرگوار هستیم.





رئیس جمهور سابق با تبریک عید غدیر به حاضران جمع و به ملت شریف ایران و همه آزادیخواهان و حق طلبان جهان، اظهار داشت: امروز یک اثر بزرگ یعنی قرآن کریم به خط یاقوت رونمایی می شود که حادثه مبارکی است، زیرا علی(ع) و قرآن پیوند ناگسستنی دارند و این روایت از پیامبر(ص) در مراجع اهل شیعه و سنت نقل شده است که «علی مع القرآن و القرآن مع علی؛ لن یفترقا حتی یردا علی الحوض»: علی با قرآن و قرآن با علی است آن دو تا قیامت از هم هرگز جدانمی شوند.





خاتمی در ادامه با بیان اینکه یکی از ویژگی های زندگی امیرالمومنین(ع) این بود که ایشان بعد از پیامبر(ص) به حکومت ظاهری رسید، افزود: علی(ع)علاوه بر مقامات معنوی و جایگاه بلند در معنا، عرفان و عظمت معنوی انسان -که به همین دلیل صاحب ولایت عظما و کبری است- به تقدیر الهی حکومت هم کرد تا علاوه بر الگوی معنوی بودن برای جامعه بشری نشان دهد که چگونه حکومتی شایسته انسان است و چگونه انسان می تواند حکومتی داشه باشد که حرمت او نگاه داشته شود و استعدادهایش شکوفا شود.





وی در تبیین این موضوع به ذکر سخنانی از رهبر فقید جمهوری اسلامی پرداخت و یادآور شد: در پاریس وقتی از ایشان می پرسیدند که «جمهوری» چیست؟ می فرمود آنچه در دنیا هست؛ یعنی پایه حکومت رای و رضایت مردم است و حکومت در مقابل آنان مسئول است و هیچ قدرتی نیست که مسئول و پاسخگو نباشد. لوازم این جمهوریت هم آزادی اندیشه و بیان است ؛سپس وقتی سوال می کردند که حکومت اسلامی به چه معنی است؟ می گفتند در این حکومت که مردم پایه آن هستند، ارزشهای اسلامی باید پیاده شود و نمونه آن را حکومت حضرت علی(ع) معرفی کردند.

رئیس دولت اصلاحات ادامه داد: این سخنان بدان معناست که جمهوری اسلامی افتخار می کند که در این انقلاب بزرگ که هزینه فراوانی برای آن پرداخت شده است، هم مردم محور هستند و می خواهیم ارزش هایی که در حکومت علی(ع) تجلی داشت در آن وجود داشته باشد.















سید محمدخاتمی با اشاره به اینکه علی(ع) با وجود اینکه رسما از سوی خداوند به ولایت و امامت منصوب شده بود اما در عمل جز به رضایت آنها حاضر به حکمرانی نشد، گفت: وقتی هم که ایشان روی کار می آید علاوه بر اینکه همواره نگاهش به تامین رضایت الهی است، جانب حق و حرمت مردم را نیز دارد. عدالت علی(ع) زبانرد است که «قتل علی فی محراب عبادته لشدت عدله». یعنی به خاطر عدل، پر کردن فاصله های طبقاتی، جای دادن مردم در جای خود، نگاه داشتن حرمت آنان، رعایت همه حقوق آنها( نه فقط عدالت اقتصادی) کشته شد.





رئیس موسسه بین المللی گفت‌و‌گوی فرهنگها و تمدن‌ها ، نکته ممتاز منش و شیوه امیرمؤمنان علی (ع) را نحوه تلقی ایشان از حکومت و قدرت ومواجهه با آن دانست و یادآور شد: در مورد علی(ع) آنقدر غلو شد که گاهی به او مرتبه ربوبیت و خدایی دادند و گاه چنان به او تاختند که کافر، منحرف و فاسق معرفی کردند. جالب این است که او در مقام قدرت، با متملقان، گزافه گویان و کسانی که تمجیدهای بیجا می کردند و او را با گزافه می ستودند و حتی با کسانیکه به او نسبت الوهیت دادند برخورد خشن جانی کرد، اما در مقابل کسانی که به او ناسزا می گفتند و اعتراض می کردند با خوشرویی و مدارا رفتار می کرد.









وی ادامه داد: خوارج به مسجد کوفه می آمدند و به صراحت می گفتند ایشان کافر است و یکی از آنها می گفت، «خدا او را بکشد که چه انسان هوشمند و دانایی است»! یا حتی ایشان را کافر می نامیدند و یا برای ابراز مخالفت و اینکه بگویند علی(ع) عادل نیست، پشت سر او نماز نمی خواندند و هنگام نماز او در کنار مسجد نماز برپا می کردند. اما وقتی که اصحاب می خواستند با آن گروه برخورد کنند، به شدت جلوگیری می کرد و حتی حقوقشان را از بیت المال قطع نکرد.





خاتمی گفت: وقتی طلحه و زبیر از علی(ع) اجازه گرفتند که به حج بروند، با وجود اینکه حضرت می دانستند و گفته بودند که اینها برای "فتنه" می روند، به ایشان گفته شد که با آنها برخورد کنید؛ اما علی(ع) فرمود (نقل به مضمون) : خیر! اینها کاری نکرده اند و نباید قبل از جنایت قصاص کرد.





وی با تاکید بر اینکه این مساله مهمی است که علی(ع) با ستایش گران، تمجیدکنندگان و غلوکنندگان با شدت برخورد می کرد و با معترضان و منتقدان با مدارا روبرو می شد و حق مردم را در حکومت می شناخت، تصریح کرد: امیرالمومنین نسبت به قدرت و حکومت دو کار عمده انجام داد؛ یکی خطاب به امیران و حکمرانان است که به آنان توصیه می کردند مردم را طعمه خود نکنید و به آنان ستم نکنید؛ مانند درندگان درنده خو در هم ندرید و حقشان را رعایت کنید، زیرا مردم یا برادران و خواهران دینی شما هستند یا همنوعان و همسانان شما در آفرینش ؛ و در کمال مدارا و محبت و احترام رفتار کنید.









رئیس‌جمهور سابق تصریح کرد: ایشان همچنین به مالک اشتر سفارش می‌کنند که مبادا دچار کبر شود و می‌فرمایند بدان که اگر تو حاکمی بر تو حاکمی هست و بالاتر از تو و ما، خدای بزرگ است؛ عظمت خدا را در نظر بگیر و در مقابل مردم تواضع کن. ایشان توصیه فراوانی می‌کردند که قدرت تاس لغزنده‌ای است که ممکن است انسانها را با کبر و غرور به زیر بکشد و با دعوت قدرتمندان به ذکر خداوند و با بیان اینکه قدرت امانتی برای خدمت به مردم است، قدرتمندان را از اینکه قدرت آنها را فاسد کند بازمی داشت.





سید محمد خاتمی یادآور شد: تلاش علی(ع) از طرف دیگر به دلیر کردن مردم بود تا خود را در مقابل قدرت نبازند، از حق اعتراض و انتقاد دست برندارند و با حقوق خود آشنا شوند؛ تا جایی که می‌فرمایند، « جامعه ای که ضعیف در آن حق خود را بدون لکنت زبان از قوی نگیرد، مقدس نیست « . یعنی نه تنها اعترض، انتقاد و بیان اندیشه نباید هزینه ای داشته باشد، بلکه مردم دربیان مطالب خود هم نباید دچار لکنت شوند.





رئیس دولت اصلاحات در پایان با بیان اینکه امیرالمونین با این حرکت دو لایه سعی داشت که قدرت را در خدمت مردم معرفی کند که باید سبب رشد و پیشرفت و نه تحقیر آنان شود، گفت:امروز هم می‌گوییم جمهوری اسلامی باید تامین کننده و نگاهبان حقوق و حرمت مردم باشد و ارزشهایی که در کلام و عمل امیرالمومنان علی (ع) تجلی داشت بر آن حاکم گردد و ما این راه را ادمه می دهیم و از خدا می خواهیم دلمان را به حقیقتی که امام علی (ع) مظهرکامل آن بود روشن کند و توفیق تدوام راه آن بزرگوار را عنایت فرماید.









گفتنی است در این مراسم از مصحف شریف یاقوت رونمایی گردید.